این کنوانسیون که به تیر ۱۹۷۵ معروف است، مشتمل بر ۶۴ ماده و ۹ ضمیمه است. این سیستم تمام اروپا، شمال آفریقا، خاور نزدیک و خاورمیانه را پوشش میدهد. ایالات متحده آمریکا و کانادا و همچنین شیلی و اروگوئه در آمریکای جنوبی از اعضای این کنوانسیون میباشند. سیستم تیر ممکن است در مورد حمل و نقل کانتینری کالا از طریق راه آهن و راههای آبی داخلی نیز به کار گرفته شود، مشروط بر اینکه یک قسمت از سفر توسط جاده انجام پذیرد.
براساس این کنوانسیون حمل و نقل کالا از یک نقطه در گمرک مبدا به یک نقطه در گمرک مقصد از طریق قلمرو و سایر کشورهایی که لازم است عبور نماید، بدون بازرسی گمرکی در طول مسیر مجاز میباشد. البته این عبور بدون بازرسی نیاز به اقدامات تعیین شده از قبل به شرح زیر دارد:
– پلمپ وسیله نقلیه حامل کالا در گمرک مبدا
– اجرای دستورالعملهای حفاظتی برای انواع محفظه و یا کانتینر، بمنظور جلوگیری از هرگونه قاچاق
– تامین پوشش هرگونه ریسکی درحقوق و عوارض گمرکی در طول سفر.
بدین منظور یک سلسله ضمانتهای بینالمللی تحت پوشش این کنوانسیون ایجاد گردیده، که مهمترین و معتبرترین این ضمانتها توسط سازمان ایرو (IRU) در ژنو ترتیب داده شده است. در جمهوری اسلامی ایران سازمان ضامن، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن است که شرکتهای حمل و نقل، با سپردن تضمینهای لازم به سازمان ضامن کشور از تسهیلات کارنه تیر برخوردار میباشند .
اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به استناد ماده ۶ کنوانسیون تیر به عنوان تنها سازمان ضامن و صادرکننده کارنه تیر در ایران شناخته شده و طبق تعهدی که در مقابل گمرک دارد، به ازاء هر فقره کارنه تیر در قبال گمرک تا سقف ۵۰ هزار دلار یا معادل ریالی آن ضامن پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی، عوارض و جرائم ناشی از هرگونه تخلف و تاخیر خواهد بود و اتاق مکلف است وجوه مذکور را ظرف مدت سه ماه از تاریخ مطالبه بپردازد.
اجرای قرارداد تیر و صدور گواهی قبولی برای وسایط نقلیه زمینی مورد استفاده در حمل و نقل بینالمللی جادهای بر عهده گمرک ایران است و از طریق اداره کل نظارت بر ترانزیت، اجرای دقیق قرارداد تیر در گمرکات کشور نظارت میشود.
به این ترتیب با تکیه بر این معاهده حمل و نقل کالاها با حداکثر امکانات صورت میگیرد:
– در کانتینرها و وسائط نقلیه مهر و موم شده
– از اداره گمرک کشور مبداء تا اداره گمرک کشور مقصد
– بدون بازرسیهای مرزی گرانقیمت و وقت گیر در مرزهای کشورهای میانی
– قیمت مناسب
– در عین حال در صورت نیاز مراقبتها و سیستمهای امنیتی ویژه تدارک دیده میشود